Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae


X–XIII вв. | XIV в. | XV в.

1254.[XI], Datum in Rathzens anno gratie millesimo ducentesimo quinquagesimo quarto, Octauo Kalendas. Рацёнж. Вице-ландмейстер Тевтонского ордена в Пруссии Бурхард фон Хорнхузен свидетельствует, что с согласия братьев Ордена королю Руси Даниилу и князю Мазовии Земовиту передается в вечное владение треть земли ятвягов в обмен на военную помощь против язычников и иных, вторгающихся в земли христиан.

Оригинал: До XIX в. находился в монастыре в Станёнтках близ Кракова. В настоящее время: Biblioteka Czartoryskich w Krakowie. 27 Perg., vol. I/5. Пергамен размерами 260 х 177 + 24 мм. Часть текста с правой стороны повреждена и не читается. Печать утрачена, от нее остался только красный шелковый шнур.

Основные публикации: Codex diplomaticus Poloniae. T. 3 / Ed. L. Rzyszczewski, A. Muczkowski, J. Bartoszewicz. Warszawa, 1858. S. 63–64, № 30; Preussisches Urkundenbuch. Politische Abteilung. Bd. 1. H. 1 / Hrsg. von R. Philippi, C.P. Wölky. Königsberg, 1882. S. 221–222, № 298; Чубатий М. Західна Україна і Рим у XIII віці у своїх змаганях до церковної унії // Записки Наукового товариства імени Шевченка. Т. 123–124. Львів, 1917. С. 100–101, № 37.

Латинский текст воспроизводится по публикации в Codex diplomaticus Poloniae, которая подготовлена по оригиналу историком Славинским: он, в частности, предложил конъектуры для утраченного текста, поместив их в квадратных скобках.

Фото: Polona.pl.

      In nomine Domini nostri Jesu Christi Amen.
      Frater Burchardus de Hornhusen vicepreceptor fratrum domus Theutonice in Pruscia [vniuersis Christi] fidelibus presens scriptum inspecturis presentibus et futuris salutem in Domino sempiternam.
      Nouerit vniuersitas uestra, quod nos de fra[trum nostrorum consilio et con]sensu, excellenti viro Danielj primo regi Ruthenorum et illustri principi Szamovito Duci Mazouie et eorum liberis terciam partem [terre Jatwezenorum] Christiano nomini subiugandam cum omni iurisdictione et iure temporali conferimus in perpetuum possidendam. Pro eo vt quotienscumque a nobis req[uirerentur contra] eandem gentem Barbaram, et quamlibet aliam, fidem christianam inpugnantem, eorum nobis personale prestent auxilium et iuuamen. Quod si ex [aliquo] casu prepediti forsitan facere non poterint, absque dolo eorum inpotentiam vel absentiam, suppleant per suorum hominum missionem, ac si eorum exhiberent presentiam personalem. Et quia discidij seminator odit concordiam hominum, ut fructus concordie depereant, et odium inter homines generetur, pro concordia in perpetuum inter nos obtinenda, cum predictis nobilibus conuenimus in hanc formam ut nobis non solum assistant contra predictas gentes christiani nominis inimicas, verum eciam contra quemlibet vel quoslibet cuiuscumque professionis et conditionis iuxta predictum modum impertiantur auxilium et iuuamen. Et nos versa uice predictis nobilibus prestabimus auxilium et iuuamen, contra quos suum nobis iuuamen prestiterint, quousque male retenta vel violenter ablata restituerint vel amicabili compositione non satisfecerint; nec cum inuasoribus aliquo modo concordabimus, nisi premissa omnia compleantur. Adicimus etiam quod si predictis nobilibus aliqua gw[erra imminuerit, et] si de nostris hominibus aliqui ad eos declinauerint pro salario obsequium prestaturi, ipsos non impediemus, sed ad nos redire [non defendeamus]1 quousque gwerra sopita fuerit inchoata, et ab omni impetitione que contra ipsos moueri posset ratione predicte gwerre fuerint [liberi et exempti. Qui]cumque autem predicte compactionis seu compositionis violator extiterit, omni iure prenotato priuetur.
      Pro hiis autem [omnibus et sin]gulis obseruandis imperpetuum presens scriptum sigillo venerabilis patris nostri Andree episcopi Plocensis ecclesie et nostro et [supradictorum prin]cipum fecimus communiri.
      Datum in Rathzens anno gratie millesimo ducentesimo quinquagesimo quarto, Octauo Kalendas ...

1 В издании Preussisches Urkundenbuch здесь предложено другое чтение и другая конъектура: nec ad nos redire [faciamus].

На обороте запись (XIII в.): Privilegium in quo terra Jatwezenorum datur Danieli primo regi Rutenorum et duci Mazouie per Ordinem.

О.Л. Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae; starbel.by/dok/d276.htm, 2019.V.26.