Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae


X–XIII вв. | XIV в. | XV в.

[1244.VII.15], Datum Janue Idus Julii, pontificatus nostris anno secundo. Генуя. Папа Иннокентий IV извещает всех христиан о том, что назначил сабинского епископа Вильгельма своим легатом в Ливонии, Пруссии, Кульмской земле, на Готланде и Эланде, в Финляндии, Эстонии, Семигаллии, Курляндии и Литве.

Оригинал: В 1882 г. находился в архиве Кульмской диоцезии в Пельплине (Culmer Diöcesanarchiv zu Pelplin).

Основные публикации: Preussisches Urkundenbuch. Politische Abteilung. Bd. 1. H. 1 / Hrsg. von R. Philippi, C.P. Wölky. Königsberg, 1882. S. 118–119, № 157.

Латинский текст приводится по Preussisches Urkundenbuch.

      Innocentius episcopus, servus servorum Dei, universis Christi fidelibus per Liuoniam, Prusciam, terram Culmensem, Gotlandiam, Olandiam, Vinlandiam, Estoniam, Semigalliam, Curlandiam ac Lettouiam et ceteras neophitorum et paganorum provincias ac insulas constitutis salutem et apostolicam benedictionem.
      Ineffabilis dispositio creatoris sic a creatura mundi sua invisibilia revelavit hominibus, ut per ea, que facta sunt, intellecta conspiciantur quamquam per speculum et enigma, sempiterna quoque virtus eius et divinitas, ita ut excusabilis non sit homo, quia cum cognovissent dominum, non sicut Deum glorificaverunt aut gratias egerunt, set evanuerunt in cogitationibus suis, et obscuratum est insipiens cor eorum, mutantes gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem ymaginis corruptibilis hominis et volucrum, quadrupedum et serpentum et creature servire quam creatori potius eligentes. Sed omnipotens Deus, ne tam digna creatura, ad ymaginem et similitudinem condita creatoris, prelata volucribus celi et bestiis universe terre, periret, et ipse suo proposito fraudaretur, qui propterea fecit hominem, ut illum agnosceret, diligeret, agnitum dilectum haberet, sicque fieret inextimabili felicitate beatus, exurgens propter miseriam inopum et gemitum pauperum, per fidem in sanguine ipsius propitiatorem proposuit suum unigenitum Jhesum Christum ad ostensionem iustitie sue ob remissionem precedentium delictorum, ut ipse iustus iustificaret eum, qui ex fide est Jhesu Christi, sine qua nullus iustificari potest omnino, testante propheta, qui ait: "iustus ex fide vivit". Hac igitur via eundi ad Deum vivum et verum proposita, princeps mundi huius quorundam mentes infidelium adeo excecavit, ut lux evangelica eos non valeat illustrare, set adhuc infidelitatis tenebris obvoluti non invocent dominum, qui prope est omnibus invocantibus eum in veritate. Nam "quicunque invocaverit nomen Domini, salvus erit". Sed quoniam, ut ait apostolus, "quomodo invocabunt, in quem non crediderunt? vel quomodo credent ei, quem non audierunt? aut quomodo audient sine predicante? et quomodo predicabunt, nisi mittantur?", suscitavit olim dominus spiritum ven. fr. nostri W., Sabinensis, quondam Mutinensis, episcopi, qui pluries de mandato sedis apostolice ad paganos illos accedens, eorum, qui circa regiones vestras exis[tunt], non modicam multitudinem ad agnitionem veritatis adduxit, multor[um in eis errorum generi]bus ex[tirpatis, quibus ita mi]seri tenebantur implicati, ut cultum christiani nominis non habentes omnem intentionem suam cultui tantum visibilium applicarent. Verum idem episcopus elevatis oculis [videns, quod re]giones vestre albe iam essent ad messem, cum Jhesus Christus, Deus et Dominus noster, sicut accepimus, super gentem vestram clementer respiciens, ostium eius salvationis sit aperire dignatus, ac ad speciales delicias, conversionem videlicet gentis eiusdem, totis desideriis totisque animi medullis suspirans, nobis, qui locum illius licet immeriti tenemus in terris, qui discipulis suis ait: "rogate dominum messis, ut mittat operarios in messem suam", et fratribus nostris cum multa precum instantia ac lacrimarum affluentia supplicavit, ut ipsum consumare incepti cursum operis cupientem ac paratum pro vobis etiam, si opus esset, calicem bibere passionis, in messem domini mittere dignaremur. Licet autem presentia eiusdem episcopi apud sedem apostolicam propter prerogativam virtutis ipsius nobis sit plurimum oportuna, quia tamen ipsum in hoc zelum Dei habere indubitanter credimus et animarum principaliter lucra sitire: nos pium eius et sanctum propositum attendentes, eum ad evangelizandam gentibus nomen Domini nostri Jhesu Christi, commisso sibi tam in partibus vestris, quam per Gneznensem provinciam et Pragensem et Olomucensem dioceses necnon Austriam, Stiriam at alias terras nobilis viri ... ducis Austrie, plene legationis officio ad partes ipsas providimus remittendum, ut, auctore domino, tanquam diligens cultor agri dominici evellat et destruat, dissipet et disperdat, edificet et plantet, prout sibi dominus ministrabit. Monemus itaque universitatem vestram attentius et hortamur in domino, per apostolica vobis scripta precipiendo mandantes, quatenus prefatum episcopum tanquam legatum sedis apostolice, immo personam nostram in eo recipientes, hilariter et honeste tractantes, ipsius salubribus monitis et mandatis pronis mentibus intendatis, et que inter vos statuenda duxerit, tanquam devotionis filii teneatis firmiter et servetis; alioquin sententiam, quam idem tulerit in rebelles, ratam habebimus et faciemus auctore domino firmiter observari. De ipsius enim circumspectione provida illam fiduciam obtinemus, quod, dirigente domino gressus eius, de sparso semine reportabit cum exultatione manipulos fructuum eternorum.
      Datum Janue Idus Julii, pontificatus nostris anno secundo.

О.Л. Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae; starbel.by/dok/d282.htm, 2019.VI.04.