Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae


X–XIII вв. | XIV в. | XV в.

1298.[III.30], Datum anno Dominice incarnationis MoCCoXCoVIIIo, tercio Calendas Aprilis. [Рига]. Рижская рада, конвент Рижской церкви, аббат Дюнамюнде, братья католических орденов, старейшина пилигримов и другие свидетельствуют о том, что пришедшие в Ригу, несмотря на противодействие братьев Тевтонского ордена, литовские послы заявили о готовности Литвы к принятию католической веры, как это было во времена короля Миндове [Миндовга].

Оригинал: Латвийский государственный исторический архив в Риге (Latvijas Valsts vēstures arhīvs). Ф. 8. Оп. 3. Капсула A, № 85. Пергамен 310 х 126 + 27 мм, к которому первоначально были привешены на пергаменных лентах 10 восковых печатей. В настоящее время половина из них утрачена, а от пяти сохранились обломки. Однако часть печатей сохранялась еще в начале XIX в., когда они были зарисованы и описаны лифляндским историком И. Х. Бротце (см. копию 1, публикацию В. Квасковой, а также описания в изданиях: Index corporis, S. 64; Міндаў кароль Літовіі, с. 87).

  • Первая печать принадлежала Рижскому кафедральному капитулу, изображение Богородицы с Иисусом на левой руке и жезлом в правой руке.

    Рисунок первой печати в альбоме И. Х. Бротце. Здесь и далее фото: Kvaskova V. Vēstures liecības, p. 16–17.
  • Вторая печать принадлежала городу Риге, круговая надпись [S]IGILLV[M] BVRGEN. CIV...

    Рисунок второй печати в альбоме И. Х. Бротце.
  • На третьей печати, по-видимому аббата Дюнамюнде, было изображение духовного лица с пастырским посохом и остатки надписи ...TIS DE...

    Рисунок третьей печати в альбоме И. Х. Бротце.
  • Четвертая, пятая, шестая и седьмая печати были утрачены.

  • Восьмая печать принадлежала Рижскому конвенту доминиканцев: ...FRM. PRED. IN RIGA.

    Рисунок восьмой печати в альбоме И. Х. Бротце.
  • Девятая печать принадлежала рижским францисканцам, изображение св. Фомы и Иисуса: S. FRATRVM ... [I]N RIGA.

    Рисунок девятой печати в альбоме И. Х. Бротце.
  • Десятая печать принадлежала старейшине пилигримов, латинский равноконечный крест: S. PEREGRINO...

    Рисунок десятой печати в альбоме И. Х. Бротце.

Копия 1: Латвийский государственный исторический архив в Риге (Latvijas Valsts vēstures arhīvs). Ф. 8. Оп. 1. № 42. "Diplomata Rigensia, descripta a I. Ch. Brotze". T. 1. P. 189. Список и факсимиле (начало XIX в.).

Основные публикации и литература: Index corporis historico-diplomatici Livoniae, Esthoniae, Curoniae oder Kurzer Auszug aus derjenigen Urkunden-Sammlung, welche für die Geschichte und das alte Staatsrecht Liv-, Ehst- und Kurland's [...] von den Ritterschaften Liv-, Ehst- und Kurland's zusammengebracht worden ist. Tl. 1. Vom Jahre 1198 bis zum Jahre 1449 incl. Dorpat – Riga, 1833. S. 63–64, № 253; Codex diplomaticus Prussicus. Bd. 2. Königsberg, 1842. S. 24, № 20; Scriptores rerum Livonicarum. Bd. 1. Riga – Leipzig, 1853. S. 753; Liv-, esth- und curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Abteilung 1. Bd. 1. 1093–1300. Reval, 1853. Col. 714–715, № 570 (регест: S. 169, № 652); Daniłowicz I. Skarbiec diplomatów papiezkich, cesarskich, krolewskich, książęcych. T. 1. Wilno, 1860. S. 132, № 253; Kvaskova V. Vēstures liecības par Lietuvas karali Mindaugu Latvijas Valsts vēstures arhīva kolekcijās // Latvijas Arhīvi. 2003. Nr 2. P. 13–22; Chartularium Lithuaniae res gestas magni ducis Gedeminne illustrans / Ed., transl. and commented by S.C. Rowell. Vilnius, 2003. P. 14–15, № 5; Міндаў кароль Літовіі ў дакументах і сьведчаньнях / Уклад., падрыхт. да выд., пераклад А. А. Жлуткі. Менск, 2005. С. 87–89, № 2 (по оригиналу, перевод на белорусский язык).

Латинский текст воспроизводится по изданию А. А. Жлутко.

      Universis Christi fidelibus, presentis pagine receptoribus, consules civitatis Rygensis, pariter et universitas, prior totusque conventus sancte Rigensis ecclesie, abbas Dunemundensis, fratres maiores et minores, capitaneus peregrinorum, nec non ipsi peregrini, nuncii civitatum, inibi existentium, in eo, qui neminem vult perire, salutem.
      Quoniam secundum theologum, nichil est summe malum vel tale malum, de quo infinite bonitatis et potentie Deus bonum non eliceat, cuius est exprimere mel de petra oleumque de saxo durissimo, sicut in presenti inter densas tenebras et turbidam eclipsim miseriarum misere ac miserabiliter desolate ecclesie et civitatis Rygensis, per fratres domus Theutonicorum immaniter irrogatas, iubar sancti spiritus erronee secte gentiles, habitantes in regione umbre mortis, limpidius illustravit, ac eorum archana, per astutias et tirannides obducta, hactenus propalavit.
      Quum diebus istis diversa nuntiorum genera1 ad dominum nostrum archiepiscopum Rigensem, qui per suos nuntios circa eosdem gentiles pro fidei sacramento et pacis federe laboravit, propensius destinarunt, quidam tamen nuntii, licet non vocati, nec sine vite discrimine ad civitatem Rygensem usque pervenerunt, quamvis semper prepediti per sepedictos fratres, quin2 suos conatus antea nunquam effectui manciparent. Nunc autem, rota versatilis mundi spreta, cupiunt, ad sancte ad matris ecclesie consilia, ritus superstitiosos abdicare, contractus matrimoniales vicissim cum fidelibus inire, et, ut summarie perstringatur, ortodoxe fidei cultu ac pacis vinculo, ut quondam eorundem paganorum rex nomine Mindou ab ecclesia coronatus et unctus, qui clericos et religiosos assumpserat, insolubili copula federari, qui etiam gentiles prelibata sensibilibus argumentis ac sacramentis secundum eorum morem ac pactis inconcusse servandis, coram nobis omnibus supra nominatis ac aliis diversarum nationum, qui ad insigne effluxerant spectaculum, vallaverunt, quibus letanter peractis dicebant iidem nuntii: "O quanto excessivo mentis tripudio rex noster hec, cum ista perceperit, amplectetur!" In huius rei et facti testimonium presens scriptum sigillorum nostrorum ac religiosorum et omnium suprapositorum munimine roboramus.
      Datum anno Dominice incarnationis MoCCoXCoVIIIo, tercio Calendas Aprilis.

1 В ряде изданий, например у С. К. Роуэлла, дается чтение: gratia. 2 У С. К. Роуэлла: qui.

О.Л. Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae; starbel.by/dok/d323.htm, 2019.VII.11.