Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae


X–XIII вв. | XIV в. | XV в.

[1253.V.14], Datum Asisii, II Idus Maii, anno X. Ассизи. Папа Иннокентий IV обращается ко всем христианам Руси, Польши, Богемии, Моравии, Сербии и Померании с призывом готовиться к отражению возможного нападения татар, о котором ему сообщил король Руси [Даниил].

Оригинал: Тайный архив в Ватикане. Reg. Vat., vol. 22, fol. 308v - 309, nr 25 (сигнатура А. Г. Великого); Ex Re. orig. Tom II, ep. 931, fol. 308 (сигнатура А. Тайнера).

Публикации: Акты исторические, относящиеся к России, извлеченные из иностранных архивов и библиотек А.И. Тургеневым. Т. 1. Выписки из Ватиканского тайного архива и из других римских библиотек и архивов с 1075 по 1584 год. СПб., 1841. С. 78–79, № LXXXVIII; Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae / Ed. A. Theiner. T. 1. 1217–1409. Romae, 1860. P. 51-52, № 107; Чубатий М. Західна Україна і Рим у XIII віці у своїх змаганях до церковної унії // Записки Наукового товариства імени Шевченка. Т. 123–124. Львів, 1917. С. 97-99, № 34; Documenta Pontificum Romanorum hostoriam Ucrainae illustrantia (1075–1953). Vol. 1. 1075–1700 / Collegit introductione et adnotationibus auxit p. A.G. Welykyj. Romae, 1953. P. 43-45, № 32.

Латинский текст воспроизводится по публикациям А. Тайнера и А. Г. Великого.

      Archiepiscopis et Episcopis et aliis universis Christi fidelibus per Rusciam constitutis.
      Innocentius episcopus etc.
      Cum ad aliorum simus custodiam, disponente Domino, licet immeriti deputati, sollicitudinis nostre interesse dinoscitur non tam manifesta, quam suspecta vereri pericula, cordaque fidelium, ne preoccupari ab eis subito valeant, non sine multa instantia propulsare, ut sic prudenter se preparent, et contra ipsa providentie clipeo viriliter se accingant, ut si aliquando, quod absit, ex insperato ingruerint, ab ipsis ferantur facilius minusque noceant utpote iam previsa. Porro plagam, quam repentinus Tartarorum adventus in nonnullis Christianitatis partibus crudeliter intulit, dolentes referimus, eoque magis ipsius reminiscitur lacrimosi, quo etati, persone ac sexui minime deferens, multis christicolis per eosdem Tartaros, letaliter est inflicta. Verum licet ipsorum recessus ab illatis molestiis vobis aliquod intervallum temporis indulserit respirandi, quousque tamen in eiusdem ianuis christianitatis habentur, tamquam ad vos aditus deinceps eis non pateat revertendi, non debetis ymaginariam vobis securitatem promittere, ex qua possit vobis grave ruine dispendium de facili provenire.
      Sane nuper a carissimo in Christo filio nostro, rege Rusciae illustri, quem locis vicinitas suorum secretorum plerumque reddit participem, per litteras suas accepimus, referente prefatos Tartaros fore paratos ad delendas reliquias, quas divina benignitas in plerisque locis propter fuge presidium ab ipsorum clementer manibus liberavit, et ipsius vicinia christianitatis, vesano spiritu, nisi Deus eis restiterit, conculcanda, propter quod ne tam infelicis propositi preconceptum sortiatur effectum, ne feralis eorum impetus in multorum debachetur excidium obsistentium robore non repressus, interest vestra precipue, qui prioribus ipsorum incursibus estis expositi, sic disponi, quod per vos eorum conatibus, ne cervicosa ipsorum amplius invalescat superbia irretunsa, acie viriliter resistatur. Aliter eidem reipublice ac vestro detrimento non parum accederet, si vobis negligentibus et eis non obserantibus hostium, cum possitis, ipsos ad alios christianos pestiferum per vos contigerit habere progressum. Ceterum etsi in tam discriminoso belli congressu arma materialia utiliter requirantur, non sunt tarnen postponenda, immo preferenda salutifere crucis insignia, ut vos athlete Christi eis laudabiliter insigniti, cui duci deserviatis, evidenter appareat, ac per eius virtutem, in qua Christus debellavit aereas potestates, ipsorum Tartarorum adversitas mirifice vobis cedat. Non videtur itaque prestolandus bucine clangor, non invitantis suggestio creditur opportuna, ut in tanto necessitatis articulo ad prelium hoc vos excitet preliandum, cum in vobis existimemus illius vigere rationis iudicium, quod, nullo etiam vos ad id invitante, maturato presidio casibus curabitis occurrere tam votivis. Verumtamen, ne salutem vestram videamur negligere, ac sanguis vester requiratur a nobis gerentibus speculatoris officium, si eum, nobis tacentibus, gladius effuderit impiorum, dilectum filium.. abbatem de Mezano, virum morum honestate conspicuum, preditum scientia literarum, ac nobis et fratribus nostris merito sue probitatis acceptum, ad vos commisso sibi plene legationis officio, provide duximus destinandum, ut per se ac alios, quos ad hoc idoneos noverit, in sapientia Spiritus Sancti divinitus attributa, vobis contra ipsos Tartaros, ac etiam alios paganos christianorum sanguinem non minus eisdem Tartaris sitientes, predicans verbum crucis ipsius insigni caractere vos studeat premunire.
      Tollat ergo fidelis quilibet crucem suam sequens in splendore armorum Domini vexillum glorie summi Regis, ad huiusmodi saltem abolendam verecundie maculam, quae vobis ascribitur, quod nunc miserabiliter infidelibus terga datis, quibus nomen vestrum esse terribile consuevit. Ut autem nichil omnino desit ad tam salubre negotium prosequendum, omnibus qui ab ipso commoniti contra predictos Tartaros receperint signum Crucis, illam suorum peccatorum veniam illudque privilegium elargiuntur, que accedentibus in terre sancte subsidium conceduntur.
      Datum Asisii, II Idus Maii, anno X.

      In eundem modum universis Christi fidelibus per regnum Boemiae, Moraviam, Sarbiam et Pomoraviam constitutis.

      In eundem modum universis Christi fidelibus per Poloniam constitutis.
      Cum ad aliorum... etc. usque ad vos commisso sibi plene legationis officio, provide duximus destinandum, ut inibi, auctore Domino, tanquam diligens cultor agri dominici evellat et destruat, dissipet, et disperdat, edificet, et plantet, prout sibi Dominus ministrabit, ut per se ac alios, quos ad hoc idoneos noverit, in sapientia Spiritus Sancti divinitus attributa, vobis contra ipsos Tartaros, ac etiam alios paganos, christianorum sanguinem non minus eisdem Tartaris sitientes, predicans verbum crucis ipsius insigni caractere vos studeat premunire. Monemus itaque universitatem vestram attentius et hortamur in Domino, per apostolica vobis scripta presentia mandantes, quatinus ipsum tamquam Legatum Sedis Apostolicae, immo personam nostram ei eo recipientes hylariter et honeste tractantes, ipsius salubribus monitis et mandatis pronis mentibus obedire curetis, que inter vos statuenda duxerit, tamquam filii benediccionis firmiter observantes. Alioquin sententias, quas rite tulerit in rebelles... etc. Ut autem nichil desit... etc. usque in finem.
      Datum Asisii XII Kal. Junii, Anno X.

О.Л. Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae; starbel.by/dok/d382.htm, 2020.IV.11.