Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae


X–XIII вв. | XIV в. | XV в.

[После 1323.X.02]. [Рига]. Представители Рижского капитула, архиепископа Риги и городского совета Риги сообщают [папе Иоанну XXII] о заключении договора с королем Литвы Гедимином.

Оригинал: экземпляр, вероятно, переведенный на латынь и отосланный папе Иоанну XXII, неизвестен. Этот документ лег в основу подтверждения папы Иоанна XXII от 31 августа 1324 г., см. d348.
Копия 1. Латвийский государственный исторический архив в Риге (Latvijas Valsts vēstures arhīvs). Ф. 673. Оп. 4. Ящик (Kasten) 18. № 20.

Основные публикации и литература: Russisch-Livlandische Urkunden / Gesammelt von K.E. Napiersky. SPb., 1868. S. 35-37, № 58; Liv-, esth- und curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Abteilung 1. Bd. 6. Nachträge zu den fünf ersten Bänden. Riga, 1873. Col. 470-472, № 3071 (регест: S. 167, № 817b); Chartularium Lithuaniae res gestas magni ducis Gedeminne illustrans / Ed., transl. and commented by S.C. Rowell. Vilnius, 2003. P. 76-83, № 25 (перевод на литовский язык; дата предложена: 1323.X – 1324.V).

Немецкий текст воспроизводится по изданию С. К. Роуэлла.

      Alle dengheyenen de desse iegenwardighe scrift ansen, ofte horen, den Wuns chiunde [sic] en budeth Hinrich der godesghenad en provest Ludfart en prior vnde dat mene Capitel der hilgen kerken van der Ryge, Arnolt en pleban van Cokenhusen an geistliken saken en vicarius vnde an der stede des craftegen an Christo vaders heren Vredericus des ersebischopis van der Ryge, broder Wessel de prior der predekerer, broder Werner de gardian der Baruoten, unde de Rat der stades van der Ryge, ewich heil an gode.
      Juwer eraftegen bescedenicheyt to wi witlich unde openbaret, dat de menen landesheren van Ehstlande unde van Liflande in santte Laurentius dage tho Edermis dor sprake willen tho samende quamen ut thogande de breue de Gedeminne de koning van Letowen an dudesche lande unde och an de vorgenomeden landes heren van Estlande unde van Liflande ge sant hadde uppe deme vorgenomeden dage tho Edermis de menen heren der vorgenomeden lande Estlande unde Liflande eyndrachtich worden ere erafthegen boden der heren de hir na ge screuen stat, tho sendende an dat lant tho Letowen unn benomet worden van des stichtes wegene van der Ryge, erst her Arnolt Stoyue de an des erte bischopes stede is van der Ryge unde her Woldemer van Rosen, ein Ryddere, her Iohan Molendinum unn her Thomas de canonike sint van der Ryge, van der stades wegene van der Ryge her Hinric van der Mytowe, her Iohan Langeside vnn her Ernest Rike, ratmanne van Munstere, broder Wessel de prior der predekere, unde broder Albrech Scluth van den Baruoten, van des eraftegen bischopes weghene van Osele her Ludelof van deme Wittenhoue ein domhere tho Hapeselle, unn her Bartholomeus van Vellin ein Ryddere van des mesters weghene unde des orden der brodere des dudeschen huses broder Iohan van Lowenbruke eyn commendor van der Mytowe unde broder Otto Bramhorn van des stichtes wegene unde der stades van Darbethe her Herman Lange eyn ratman van Darbete, van des edelen Hogen koninges wegene van Danemarken des landes van Revele broder Arnolt eyn prior der predekere van Revele, unde her Hinrich van Parenbeke eyn Riddere.
      Desse vorgenomeden boden tho hant na unser Vrowen dage der lateren thogen ut tho Lethowen warth. Do se vor den koning quamen se erlichen worden unde fangen unde gehandelich deme koninge se wiseden sine breve de he ut gesant hadde de eme dar ge lesen worden Tho hant bekande he des inghezeghelis unde der breve unde der stuchke de an den breven scoden. Do vrageden de eme oft he bi den breuen unde bi den articulen de an den breven stunden bliven wolde. Do antwerte de koning, so wanne des paveses boden, der ich alle dage wachtende bin, to mi komet, wat ich an mime herten hebbe dat got wol wet unde ich suluven, wante ich dat ge hort hebbe van minen olderen, dat de paves user aller vader is, dar naghest de ersebischop, dar na andere bischope. Vortmer sprac he: "Ich late leuen an mime lande enen ieweliken minschen na sinen seten unde na siner E". Darna sprach de vorgenomede koning, lattit nu de breve lichgen unn spreket umme enen vrede dar mach man van godes wegene binnen alle gode dinch tho godes ere weruen. Do worden de vorbenomeden boden menliken to rade wante eme ieweliken boden van sinen ouersten vullenkomene macht to donde unde to latende mede gheghoven was des der brodere boden des duschen huses, sunderliken broder Iohan van Lowenbroke, de kummeldur van der Mytowe, unde broder Otto Bramhorn, de van der brodere wegene an den vorgenomeden saken boden waren to Lethowen vor deme Koning van Lethowen unde sinen mannen unde den menen vorgenomeden boden openbare bekanden sich to dun, unde to latende vullenkomene macht hebben mit deme vorgenomeden koninge enen steden vrede to makende vor den menen cristendom. Des vredes vullenkominacheyt antvarden uns de vorbenomeden boden opene vullenkomene breve an dusche ge screven vnder waren hangenden ingezegele, dat he och an andere lant vore ghe sant hadde de vorgenomede antwarde des koninges wart vns ghe antwart be screven under der openbaren menen hant, unde des vredes breve, de de boden van deme koninge untfingen van worde tho worden ludet aldus.

      Alle den yenen de dessen bref em sen unde horen do let groten Gedeminne de koninge van Lethowen vnde wnschet en heil unde vrede an gode.
      Wi don witlich an desseme iegenwardigen breve dat to vns komen sint na unsen breven boden van des bischopes wegene van der Ryge, her Woldemer van Rosen unde her Arnolt Stoyve de in des bischopes stede is, van des capitules weghene, her Iohan Molendinum unde her Thomas, van des bischopes wegene van Osele, her Bartholomeus van Vellin unde her Ludolf van den Wittenhove, eyn domhere van Hapeselle, van des bischopes wegene van Darbete unde siner menen man unde siner sstad, her Herman Lange, van des houetmannes wegene des edelen koninges van Danemarken unde siner menen man, broder Arnolt de prior van Reuele unde her Hinric van Parenbeke, van des Meysters wegene unde der menen brodere van Liflande, broder Iohan van Lowenbroke, de kummeldur van der Mytowe, broder Otto Bramhorn, van des stades wegene van der Ryge, her Hinric van der Mytowe, her Iohan Langeside unde her Ernest, van der sulven Stad broder Wessel prior der predekere, van der minneren brodere wegene, broder Albrech Scluth. Wi mit dessen vorbenomeden hebbet mit rade unde mit vulborde unser wisesten enen steden vrede ge maket mit allen Cristenen luden de ere boden tho uns sendet unde vrede mit uns holden willet, in aldus daner wise.
      Dat alle weghe in lande unde in watere open unde vri wesen scolen eneme ieweliken menschen to komende unde to varende, se tho uns unde wi tho em sunder ienegherleyge hindernisse.
      Dit sint de lant, dar wi den vrede mede maket hebbet: van unser wegene dat lant to Eusteythen unde Sameyten, Plessekowe unde alle der Russen, de under uns besethen sin; van der landesheren wegene dat bischopedom to Ryge unde de stad to Ryge; van des meysteres wegene de Memele unde de lant Kurelande unde alle dat Liflande thohoret, dat deme meystere unde sinen broderen steyth tho bewarende; van des bischopes wegene van Osele sin ganse bischopedom unde alle dat under eme beseten is; van des bischopes wegene van Darbete sin ganse bischopedom unde allet dat under eme beseten is, mit der stad van Darbethe; van des koninges wegene van Denemarken Hareyn, Wirlant, Allentaken unde alle dat under eme beseten is. Dessen vrede hebbe wi aldus gemaket.
      Were dat also, dat ieneghe manne unrech scude van deme anderen, de scolde dat vorderen, dar eme dat unrech gedan were, unde sine sake vorderen na des landes recht.
      Were dat over also, dat eme dar nen vul recht gheschen mochte, so scolde he dat bringen an den landesheren, dar eme dat unrecht inne geschen is, de scal eme vulles rechtes helpen.
      Vorthmer sin ieneghe dinch untferet in dat andere lant, dat scal men utantworden, wan dat geescheth werth.
      Vortmer wil en vri man varen van eneme lande an dat andere, des scal he weldich wesen.
      Lopt en drelle van eneme lande an dat andere, den scal men utantworden, wan he gevorderet werth.
      Is dat oc also, dat en man deme anderen guth ufte ienegerhande dinch untforet an dat andere lant, dat scal men utantworden, wan dat gheescheth wert.
      Desse vrede de scal stede bliuen unde vast, dat den nen man breken scal. Wereth over also dat ienich man, de under uns besethen is, dessen vrede breken wolde, dene scal des nene macht hebben sunder unse vulborth. Sve over dessen vrede upsagen wolde mit rechter sake, de scal deme anderen tve mande vore thoseggen.
      Uppe dat alle dinch tuschen uns vruntliken unde lefliken stan, so geve wi an unseme lande eme ieweliken menschen, de tho uns kumpt ofte van uns varet, Ryges recht.
      Unde en gewelicht copman van beyden syden de mach copen allerleyge copenscap, de eme velich is.
      Uppe ene betughinge desser vorebenomeden dinch unde up ene bebingdinge enes steden vredes so hebbe wi unse koninglike inghezegel tho dessen breven gehangen.
      Desse bref is utgegeven uppe unseme hus to de Vilne na unses heren borth dusent iar drehundert iar in dreuntwinthegesten iare des sunnendages na sunte Micheles dage.

      Uppe ene bebindunge unde ene sekertheit desses vore screvenen vredes geven de vorghenomeden boden deme koninge van Lethowen under eren hangenden ingesegelen opene breve de aldus luden van worden tho worden also hir na gescreven steyth.

      Alle de iene de dessen bref ansen unde horen, de latet groten de boden der landesheren und der stede, de tho Liflande unde to Curelande sint, de van den suluen heren unde steden sant sint to Gedemminen, deme koninge van Lettowen, und vunschet en an Gode.
      Wi boden her Arnolt Stoyue de in des bischopes stede is van der Ryge an gheistliken saken, und her Woldemer van Rosen van des bischopes wegene van der Ryge, van des capitules wegene van der Ryge herr Iohan Molendinum vnde her Thomas van des biscopes wegene van Osele her Bartholomeus van Velin vnde her Ludolf van deme Wittenhoue en domhere van Hapeselle, van des bischopes van Darbete vnde siner menen man vnde siner stad Herman Lange, van des houetmannes wegene des edelen koninges van Denemarken vnde siner mene man broder Arnolt de prior van Reuele unde her Hinric van Parenbeke, van des Meysters wegene und der menen brodere van Liflande broder Iohan van Lowenbroke de kummeldur van der Mytowe, unde broder Otto Bramhorn, van der stades wegene van der Ryge, her Hinric van der Mitowe, her Iohan Langeside, her Ernest, van dersulven Stad broder Wessel prior der prodekere, van der minnerenbrodere wegene broder Albrech Scluch. Wi hebbet met desseme vorbenomenden koninge Gedeminnen enen steden vrede maket unde mit alle sinen luden de under eme beseten sint, vor alle kerstene lude, de ere boden tho eme senden unde vrede met ome holden willet, dar wil he gerne vrede mede hebben em aldussdaniker wis.
      Dat alle wege in lande unde in watere open unde vri wesen scolen eme iewelken minschen tho komende unde tho varende, de tho uns unde wi tho en sunder ienegherleyge hindernisse.
      Dit sint de lant, dar wi den vrede mede maket hebbet: van des koninges wegene van Lethowen dat lant to Eusteyten unde Sameythen, Plessekowe unde alle de Russen, de under eme besethen sint; van unser landes heren wegene dat bischedom [sic] tho Rige unde de stad to Ryge; van des meysters wegene de Memele und dat lant to Kurelande unde alle dat to Liflande horet, dat deme meystere unde sinen broderen steyth to bewarende; van des bischopes wegene van Osele sin ganse bischopedom unde alle dat under eme beseten is; van des bischopes wegene van Darbethe sin ganse bischopedom unde allet dat under eme besethen is, mit der stad van Darbethe; van des koninges wegene van Denemarken Hareyn, Wirlant, Allentaken unde allet dat under eme beseten is. Dessen vrede hebbe wi aldus gemaket.
      Were dat also, dat ieneghen manne unrech scude van deme anderen, de scolde dat vorderen dar, dar eme dat unrecht dan were, unde sine sake vorderen na des landes rechte.
      Were dat over also, dat eme dar nen vulrecht schen mochte, so scolde he dat bringen an den landesheren, dar eme dat unrech inne geschen is, de scal eme vulles rechtes helpen.
      Vortmer sint ieneghe dink gheschen, de scal men vorliken met vrunscap ofte mit rechte.
      Lopt en drel van eneme lande an dat andere, den scal men utantworden, wan he gevorderith werth.
      Is dat och also, dat en man deme anderen gut ofte ienegerhande ding untvoret an dat andere lant, dat scal men utantworden, wan dat gheeschet wert.
      Vortmer wil en vriman varen van eneme lande an dat andere, des scal he weldich wesen.
      Desse vrede de scal stede bliuen unde vast, also dat den nenman breken scal. Were dat over also dat ienich man van dessen benomeden landes heren dessen vreden breken wolde, dene scal des nene macht hebben sunder vulleborth aller desser benomeden landes heren. Sve over dessen vrede upsagen wolde met rechter sake, de scal deme anderen tve mande vore tho seggen.
      Uppe dat alle dinch tuschen uns vrunthliken unde lefliken stan, so heft desse vorgenomede koning Gedeminne van Lettowen in sineme lande eneme ieweliken minschen tho en tho komende und van en tho varende gegeuen Ryges recht.
      Vortmer, en iewelich copman van beyden syden de mach copen allerleyge copenscap, de eme vellich is.
      Uppe ene bethugunge desser vorbonomeden dinge unde uppe ene bebindinge enes steden vredes so hebbe wi alle unse inghezegele to desseme breve ghehangen.
      Desse bref is utgegheuen uppe deme hus to der Vilne na unses heren bort dusent iar drehunderth iar an deme dreundtwinthegesten iare des sunnendages na sunte Michaeles daghe.

О.Л. Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae; starbel.by/dok/d347.htm, 2019.IX.14.